หน้าหลัก ฐานข้อมูลวัด E-Book บาลีไวยากรณ์ พระไตรปิฏก ติดต่อเรา

ฐานข้อมูลวัด E-Book บาลีไวยากรณ์ พระไตรปิฏก ติดต่อเรา

หน้าหลัก / บาลีไวยากรณ์ / วจีวิภาค / อาขยาต

วาจก

วาจก แปลว่า ผู้กล่าว คือกิริยาศัพท์ที่ประกอบด้วยวิภัตติ กาล บท วจนะ บุรุษ ธาตุ มี 5 อย่างคือ

กัตตุวาจก เป็นกิริยาของผู้ทำที่เป็นประธาน

กัมมวาจก เป็นกิริยาของสิ่งที่ถูกทำที่เป็นประธาน

ภาววาจก เป็นกิริยาหาประธานที่เป็นปบฒาวิภัตติมิได้

เหตุกัตตุวาจก เป็นกิริยาของผู้ใช้ที่เป็นประธาน

เหตุกัมมวาจก เป็นกิริยาของสิ่งที่ถูกเข้าใช้ให้ทำที่เป็นประธาน

กัตตุวาจก

กิริยาศัพท์ใดกล่าวผู้ทำคือแสดงว่าเป็นกิริยาของผู้ทำนั้นเอง กิริยาศัพ์นั้นชื่อว่า กัตตุวาจก มีอุทาหรณ์ว่า สูโท โอทนํ ปจติ (พ่อครัว หุงอยู่ ซึ่งข้าวสุก)

ในกัตตุวาจกลงปัจจัย 10 ตัว คือ อ เอ ย ณุ ณา นา ณฺหา โอ เณ ณฺย

กัมมวาจก

กิริยาศัพท์ใดกล่าวกรรม สิ่งที่บุคคลพึงทำ คือแสดงว่าเป็นกิริยาของกรรมนั้นเอง กิริยาศัพท์นั้นชื่อว่ากัมมวาจก มีอุทาหรณ์ว่า สูเทน โอทโน ปจิยเต (ข้าวสุก อันพ่อครัว หุงอยู่)

ในกัมมวาจกลง ย ปัจจัย กับทั้ง อิ อาคมหน้า ย

ภาววาจก

กิริยาศัพท์ใดกล่าวแต่สักว่า ความมี ความเป็น เท่านั้น ไม่กล่าวกัตตา และกรรม กิริยาศัพท์นั้นชื่อว่าภาววาจก มีอุทาหรณ์ว่า เตน ภยเต (อันเขา เป็นอยู่)

ในภาววาจกลง ย ปัจจัย

เหตุกัตตุวาจก

กิริยาศัพท์ใดกล่าวผู้ใช้ ให้ผู้อื่นกระทำ คือแสดงว่าเป็นกิริยาของสิ่งนั้น กิริยาศัพท์นั้นชื่อว่าเหตุกัตตุวาจก มีอุทาหรณ์ว่า สามิโก สูทํ โอทนํ ปาเจติ (นาย ยังพ่อครัวให้หุงอยู่ ซึ่งข้าวสุก)

ในเหตุกัตตุวาจกลงปัจจัย 4 ตัว คือ เณ ณย ณาเป ณาปย

เหตุกัมมวาจก

กิริยาศัพท์ใดกล่าวถึงสิ่งที่เขาใช้ให้บุคคลทำ คือแสดงว่าเป็นกิริยาของสิ่งนั้น กิริยาศัพท์นั้นชื่อว่าเหตุกัตตุวาจก มีอุทาหรณ์ว่า สามิเกน สูเทน โอทโน ปาจาปิยเต (ข้าวสุก อันนาย ยัง พ่อครัว ให้หุงอยู่)

ในเหตุกัมมวาจกลงปัจจัย 10 ตัว คือ ตัว คือ อ เอ ย ณุ ณา นา ณฺหา โอ เณ ณฺย ด้วย ลงเหตุปัจจัย คือ ณาเป ด้วย ลง ย ปัจจัย กับทั้ง อิ อาคม หน้า ย ด้วย

สารบัญ บาลีไวยากรณ์

สำนักเรียนบาลี
E-Book
แนวข้อสอบบาลีสนามหลวง
ทดสอบความรู้บาลี