หน้าหลัก ฐานข้อมูลวัด E-Book สนทนาธรรม พระไตรปิฏก ติดต่อเรา
พุทธบริษัท

หน้าหลัก / พระอภิธรรม / อภิธัมมถสังคหะ / จิต121 / กามาวจรจิต54 / มหากิริยาจิต8

มหากิริยาจิต 8 ประเภท

มหากิริยาจิตจัดเป็นกามาวจรจิตชนิดหนึ่ง ลักษณะคล้ายกับมหากุศลจิตแต่เกิดกับพระอรหันต์เท่านั้น เมื่อเกิดขึ้นแล้วไม่เป็นปัจจัยต่อวิปากที่จะเกิดขึ้นในภายภาคหน้า ในคัมภีร์อภิธัมมถสังคหะแบ่งมหากิริยาจิตเป็น 8 ประเภท แต่ละประเภทมีความแตกต่าง 3 จุดใหญ่คือ เวทนา ญาณสัมปยุต(ประกอบด้วยปัญญา) และ สังขาริก(มีการชักจูง)
Ebook อภิธัมมถสังคหะ
มหากิริยาจิต8

มหากิริยาจิตประเภทที่ 1

ชื่อภาษาบาลี โสมนสฺสสหคตํ ญาณสมฺปยุตฺตํ อสงฺขาริกํ กิริยาจิตฺตํ
(มหากิริยาจิตที่เกิดขึ้นโดยไม่มีการชักชวน พร้อมด้วยความดีใจ ประกอบด้วยปัญญา)

มหากิริยาจิตประเภทที่ 2

ชื่อภาษาบาลี โสมนสฺสสหคตํ ญาณสมฺปยุตฺตํ สสงฺขาริกํ กิริยาจิตฺตํ
(มหากิริยาจิตที่เกิดขึ้นโดยมีการชักชวน พร้อมด้วยความดีใจ ประกอบด้วยปัญญา)

มหากิริยาจิตประเภทที่ 3

ชื่อภาษาบาลี โสมนสฺสสหคตํ ญาณวิปฺปยุตฺตํ อสงฺขาริกํ กิริยาจิตฺตํ
(มหากิริยาจิตที่เกิดขึ้นโดยไม่มีการชักชวน พร้อมด้วยความดีใจ ไม่ประกอบด้วยปัญญา)

มหากิริยาจิตประเภทที่ 4

ชื่อภาษาบาลี โสมนสฺสสหคตํ ญาณวิปฺปยุตฺตํ สสงฺขาริกํ กิริยาจิตฺตํ
(มหากิริยาจิตที่เกิดขึ้นโดยมีการชักจูงชวน พร้อมด้วยความดีใจ ไม่ประกอบด้วยปัญญา)

มหากิริยาจิตประเภทที่ 5

ชื่อภาษาบาลี อุเปกฺขาสหคตํ ญาณสมฺปยุตฺตํ อสงฺขาริกํ กิริยาจิตฺตํ
(มหากิริยาจิตที่เกิดขึ้นโดยไม่มีการชักชวน พร้อมด้วยความเฉยๆ ประกอบด้วยปัญญา)

มหากิริยาจิตประเภทที่ 6

ชื่อภาษาบาลี อุเปกฺขาสหคตํ ญาณสมฺปยุตฺตํ สสงฺขาริกํ กิริยาจิตฺตํ
(มหากิริยาจิตที่เกิดขึ้นโดยมีการชักชวน พร้อมด้วยความเฉยๆ ประกอบด้วยปัญญา)

มหากิริยาจิตประเภทที่ 7

ชื่อภาษาบาลี อุเปกฺขาสหคตํ ญาณวิปฺปยุตฺตํ อสงฺขาริกํ กิริยาจิตฺตํ
(มหากิริยาจิตที่เกิดขึ้นโดยไม่มีการชักชวน พร้อมด้วยความเฉยๆ ไม่ประกอบด้วยปัญญา)

มหากิริยาจิตประเภทที่ 8

ชื่อภาษาบาลี อุเปกฺขาสหคตํ ญาณวิปฺปยุตฺตํ สสงฺขาริกํ กิริยาจิตฺตํ
(มหากิริยาจิตที่เกิดขึ้นโดยมีการชักชวน พร้อมด้วยความเฉยๆ ไม่ประกอบด้วยปัญญา)
คำสำคัญ: กิริยาจิต ญาณสัมปยุต ญาณวิปปยุต โสมนัสเวทนา อุเปกขาเวทนา อสังขาริกจิต สสังขาริกจิต

เจตสิกที่เข้าประกอบในมหากิริยาจิต 8 ประเภท

มหากิริยาจิตทั้ง 8 ประเภทมีเจตสิกที่เข้าประกอบเหมือนกัน คือกลุ่มสัพพจิตตสาธารณเจตสิก7(สีเหลือง) กลุ่มย่อยในโสภนเจตสิก(สีเขียว) คือโสภนสาธารณเจตสิก19 และ อัปปมัญญาเจตสิก2 ส่วนอกุศลเจตสิกไม่เข้าประกอบเหมือนกันทั้งหมด

เจตสิกที่เข้าประกอบแตกต่างกัน

มหากิริยาจิตทั้ง 8 ประเภทมีเจตสิกที่เข้าประกอบแตกต่างกัน 2 จุดด้วยกัน จุดแรกคือปิติเจตสิกซึ่งอยุ่ในกลุ่มปกิณกเจตสิก(สีน้ำเงิน) จะเข้าประกอบกับมหากริยาจิตที่มีความยินดีโสมนัส 4 ประเภทเท่านั้น จุดที่สองคือปัญญาเจตสิกซึ่งอยุ่ในกลุ่มโสภนเจตสิก(สีเขียว) จะเข้าประกอบกับมหากิริยาจิตที่มีปัญญา หรือญาณสัมปยุต 4 ประเภทเท่านั้น

คำสำคัญ: สัพพจิตตสาธารณเจตสิก7 ปกิณกเจตสิก6 โสภนเจตสิก โสภนสาธารณเจตสิก19 วีรตีเจตสิก3 อัปปมัญญาเจตสิก2 อกุศลเจตสิก
มหากิริยาจิต8

พระอภิธรรม 7 คัมภีร์

อภิธัมมัตถสังคหะ
House
ธัมมสังคณี
พระอภิธรรม
วิภังคปกรณ์
House
ธาตุกถา
House
ปุคคลบัญญัติ
House
กถาวัตถุ
House
ยมกปกรณ์
พระวินัย
มหาปัฏฐาน
พระอภิธรรม