อกุศลจิต 12 ประเภท

อกุศลจิตเป็นกามาวจรจิตที่มีกิเลสเข้าประกอบ เมื่อเกิดขึ้นแล้วมีผลหรือวิปากที่ตามมาคือความทุกข์ในภายภาคหน้า ในอภิธัมมถสังคหะแสดงอกุศลจิตไว้ 12 ประเภท แบ่งออกได้เป็น โลภมูลจิต8 โทสมูลจิต2 โมหมูลจิต2

คำสำคัญ: อกุศลจิต12 โลภมูลจิต8 โทสมูลจิต2 โมหมูลจิต2

อเหตุกจิต 18 ประเภท

อเหตุกจิตเป็นกามาวจรจิตที่ไม่มีเหตุ6 (โลภะเหตุ โทสะเหตุ โมหะเหตุ อโลภะเหตุ อโทสะเหตุ อโมหะเหตุ) เข้าประกอบ จัดเป็นอพยากตาธัมมาคือ ไม่เป็นทั้งกุศล และอกุศล แบ่งออกเป็น 3 กลุ่มใหญ่คือ อกุศลวิปากจิต7 อเหตุกวิปากจิต8 กิริยาจิต3

คำสำคัญ: อเหตุกจิต วิปากจิต อกุศลวิปากจิต อเหตุกวิปากจิต อเหตุกกิริยาจิต

มหากุศลจิต 8 ประเภท

มหากุศลจิตเป็นกามาวจรโสภนจิตที่เกิดขึ้นในขณะกระทำบุญกิริยาวัตถุ10 ที่เป็นไปใน ทาน ศีล และภาวนาที่ยังไม่ถึงฌาน หรือโลกุตระ มีทั้งหมด 8 ประเภท แตกต่างกันที่คุณภาพ และกำลังของกุศลนั้น เมื่อมหากุศลจิตเกิดขึ้นแล้ว มหากุศลจิตนั้นจะเป็นปัจจัยให้เกิดกุศลวิปากซึ่งทำให้เกิดความสุขมาให้ในอนาคตข้างหน้า

คำสำคัญ: กามาวจรโสภนจิต มหากุศลจิต8 บุญกิริยาวัตถุ10

มหาวิปากจิต 8 ประเภท

มหาวิปากจิตเป็นกามาวจรโสภนจิตที่เป็นอพยากตาธัมมา ไม่จัดเป็นทั้งกุศล และอกุศล เพราะเป็นวิปากที่เป็นผลจากมหากุศลจิต มีทั้งหมด 8 ประเภท แตกต่างกันที่คุณภาพ และกำลังของมหากุศลจิตที่เป็นปัจจัยทำให้มหาวิปากจิตเกิด มหาวิปากจิตที่เกิดขึ้นนั้นสามารถทำกิจได้ 4 อย่างด้วยกันคือ ปฏิสนธิจิต ภวังค์จิต จุติจิต และตทารัมพนจิต

คำสำคัญ: กามาวจรโสภนจิต มหาวิปากจิต8 ปฏิสนธิจิต ภวังค์จิต จุติจิต ตทารัมพนจิต

มหากิริยาจิต 8 ประเภท

มหากิริยาจิตป็นกามาวจรโสภนจิตที่เป็นอพยากตาธัมมา ไม่จัดเป็นทั้งกุศล และอกุศล เกิดกับพระอรหันต์เท่านั้น แตกต่างกันที่ลักษณะ และกำลัง คล้ายกับมหากุศลจิต8 แต่มหากิริยาจิตนั้นไม่เป็นปัจจัยให้เกิดวิปากตามมาในภายภาคหน้า

คำสำคัญ: กามาวจรโสภนจิต มหากิริยาจิต8