คัมภีร์อภิธัมมัตถสังคหะ

คัมภีร์อภิธัมมัตถสังคหะเป็นคัมภีร์ระดับอรรถกถาที่เกิดขึ้นในช่วงประมาณ พ.ศ. 800 ถึง พ.ศ. 1200 รจนาขึ้นโดยพระอนุรุทธาจารย์ โดยท่านรวบรวมเนื้อหาสำคัญจากพระอภิธรรมปิฏก 7 คัมภีร์ และอรรถกถาพระอภิธรรม ถือเป็นคัมภีร์ที่สำคัญของพุทธศาสนาที่ช่วยให้การศึกษาพระอภิธรรมปิฏกง่ายขึ้น แบ่งออกเป็น 9 ปริเฉท คือ 1.จิตตสังคหวิภาค 2.เจตสิกสังคหวิภาค 3.ปกิณณกสังคหวิภาค 4.วิถีสังคหวิภาค 5.วิถีวิมุตตสังคหวิภาค 6.รูปสังคหวิภาค 7.สมุจจยสังคหวิภาค 8.ปัจจยสังคหวิภาค 9.กัมมัฏฐานสังคหวิภาค

ปริเฉทที่2 เจตสิกสังคหวิภาค
(จำแนกเจตสิกเป็นหมวดหมู่)

เจตสิกสังคหวิภาค รวบรวมแสดงเจตสิกปรมัตถ์ (สภาพธรรมที่เกิดร่วมกับจิต) ทั้งหมด 52 ประเภท แบ่งออกเป็น 3 กลุ่มใหญ่คือ 1.อัญญสมานเจตสิก 2.อกุศลเจตสิก 4.โสภนเจตสิก

คำสำคัญ: อัญญสมานเจตสิก อกุศลเจตสิก โสภนเจตสิก

ปริเฉทที่4 วีถีสังคหวิภาค
(จำแนกวิถีจิตเป็นหมวดหมู่)

วิถีสังคหวิภาค รวบรวมแสดงวิถีจิต 6 ประเภทคือ ปัญจทวารวิถี และมโนทวารวิถี นอกจากนี้ยังจำแนกตามอามรมณ์เป็น 6 ประเภทคือ อติมหันตารมณ์ มหันตารมณ์ ปริตตารมณ์ อติปริตตารมณ์ วิภูตารมณ์ และอวิภูตารมณ์

คำสำคัญ: ปัญจทวารวิถี มโนทวารวิถี อติมหันตารมณ์ มหันตารมณ์ ปริตตารมณ์ อติปริตตารมณ์ วิภูตารมณ์ อวิภูตารมณ์

ปริเฉทที่6 รูปสังคหวิภาค
(จำแนกรูปเป็นหมวดหมู่)

รูปสังคหวิภาค รวบรวมแสดงรูปปรมัตถ์ทั้งหมด 28 ประเภท แบ่งออกเป็นมหาภูตรูป4 (ธาตุดิน ธาตุน้ำ ธาตุไฟ ธาตุลม) และอุปาทายรูป24 (รูปที่ไม่สามารถเกิดขึ้นได้เองโดยลำพัง ต้องอาศัยมหาภูตรูปเกิด)

คำสำคัญ: รูป28 มหาภูตรูป4 อุปาทายรูป24

ปริเฉทที่8 ปัจจยสังคหวิภาค
(จำแนกปัจจัยเป็นหมวดหมู่)

ปัจจยสังคหวิภาค รวบรวมแสดงปัจจัย หรือธรรมที่อุปการะแก่สังคตธรรมทั้งหลายเป็นหมวดหมู่ โดยแสดงเป็น 2 นัย คือ ปฏิจสมุปบาทนัย และปัฏฐานนัย (ปัจจัย24)

คำสำคัญ: ปฏิจสมุปบาท ปัฏฐาน